فهرست مطالب
نشریه تحولات سیاسی اجتماعی معاصر ایران
پیاپی 1 (بهار 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/03/01
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 1-32
کاهش اعتماد اجتماعی در یک نظام سیاسی به عوامل مختلفی برمی گردد که دراین بین، ناکارآمدی کارگزاران نظام سیاسی، یکی از مهم ترین عوامل موثر در کاهش اعتماد اجتماعی است. کارگزاران نظام؛ جزو جداناشدنی نظام محسوب می شوند و به همین دلیل عملکرد آن ها، تصمیم گیری پیرامون کارآمدی یا ناکارآمدی نظام را رقم می زند. تفاوت در جهان بینی و انسان شناسی، پرداختن به انواعی از مفاهیم در حوزه جامعه شناسی و علوم سیاسی را رقم زده و کارآمدی یکی از مفاهیم کلیدی این حوزه است. این مقاله به دنبال بررسی تاثیر ناکارآمدی کارگزاران بر کاهش اعتماد اجتماعی از منظر امام خمینی (ره) است. بدین منظور با بررسی نظریه های مختلف در این حوزه و با تاکید بر اندیشه امام راحل به تبیین مسیله تحقیق پرداخته شده است. روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است و از نظریه «رابرت پاتنام» به عنوان مدل نظری استفاده شده است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که ازنظر امام خمینی (ره)، بنیان یک جامعه بر اساس اعتماد است. کاهش اعتماد اجتماعی در هر نظامی نتایجی را به دنبال خواهد داشت که ازجمله مهم ترین آن، کاهش مشارکت اجتماعی و در پی آن، کاهش مشروعیت نظام سیاسی است. کاهش مشروعیت، نظام را دچار بحران خواهد کرد و در صورت ادامه این بحران، نظام فرومی پاشد.
-
صفحات 34-52
این مقاله درصدد تبیین مهم ترین عوامل برخورد دوگانه انگلیس با موضوع هسته ای ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی، با استفاده از نظریه بحران اسپریگنز است. به نظر می رسد که انگلیس به دلیل مشکلات ساختار سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی از دیرباز جهت حفظ حیات و جایگاه برتر در دنیا، برای تسلط و دست اندازی بر منابع کشورهای غنی تلاش نموده تا بتواند بسترهای بحران ساز داخلی خود را ترمیم نماید و با تدوین استراتژی استعماری بلندمدت در کشورهای هدف، از شکل گیری حکومت های مردمی و مشروع، استقلال طلبی و توسعه اقتصاد بومی آن ها جلوگیری نماید. یافته های این مقاله نشان می دهد، تجزیه طلبی و ایجاد کشورهای جزیره ای، بهره وری از دین و مذهب، ایجاد و سوءاستفاده از چندپارگی های سیاسی - اجتماعی و ایجاد جامعه بحران زده و ضعیف، از ابزارهای عمده جهت تسلط، حفظ و توسعه اهداف استعماری انگلستان بوده است که این مساله با استفاده از نظریه بحران اسپریگنز و روش جامعه شناسی تاریخی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
کلیدواژگان: استعمار انگلیس، ایران هسته ای، انقلاب اسلامی ایران، رژیم شاه، نظریه بحران -
صفحات 54-78ایران در دهه ی 40 و 50 شاهد کودتای نظامی 28 مرداد 1332 ، مدرنیسم و تجدد ظاهری ، رشد روز افزون خرده بورژوازی ناشی از درآمدهای نفتی حاصل از امضای قرارداد کنسرسیوم ، تاسیس سازمان های اطلاعاتی در جهت سرکوب احزاب مخالف ، تقویت ارگان های نظامی در جهت ایجاد حالت میلیتاریستی ، مذاکره در پیمان بغداد و اقتصاد رو به ورشکستگی دولت همزمان با کمک های مالی آمریکا در داخل بود و در خارج از مرزها ، سقوط رژیم عراق ، سقوط دولت پاپامندرس در ترکیه و آغاز ریاست جمهوری کندی در آمریکا بود . دولت ایران با هدف ایجاد قوه خرید برای زارعان ، پیدا کردن بازار برای تولیدات صنایع شهری ، افزایش محصولات کشاورزی ، جلوگیری از انقلاب دهقانی ، افزایش پایداری ساختار سیاسی و استفاده از نیروی انسانی روستایی در صنایع شهری ، این طرح را در سه مرحله به اجرا گذاشت . با توجه به چارچوب نظری ساختار _ کارگزار ، اصلاحات ارضی موجب پیامدهایی همچون : ایجاد قشربندی جدید اجتماعی در روستاها ، ظهور خرده بورژوازی حکومتی در کشاورزی ، تحلیل تدریجی سازمان اجتماعی بنه در روستاها ، رشد سریع روند مهاجرت روستاییان به شهرها ، از هم گسستگی کشاورزی ، توسعه بوروکراسی و تمرکزگرایی در روستاها ، افزایش نابرابری اجتماعی در میان دهقانان ، توزیع ناعادلانه زمین ، افزایش بیکاری ، گسترش نظام بهره برداری مبتنی بر سرمایه داری ارضی در ایران گردید . این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به بسط پیامدهای اصلاحات ارضی بر ساختار اجتماعی ایران می پردازد.
-
صفحات 80-100یکی از مسایل و موضوعاتی که پس از ورود اندیشه های جدید در ایران معاصر مطرح گردید، «مسیله زنان» بوده است. تا قبل از ورود اندیشه های مدرن، زنان در حاشیه گفتگوهای فکری و مباحث اندیشه ای قرار داشتند، اما پس از آن و به خصوص از زمان مشروطه به بعد «مسیله زنان» تبدیل به یکی از موضوعات محوری در جدال میان مدافعان و مخالفان تجدد در ایران شد. جدال میان مخالفان و مدافعان تجدد بر سر مسیله زنان در ایران در دوران رضاشاه به اوج خود رسید. علت این امر مداخله گسترده رضاشاه در امور مربوط به زنان از طریق تصویب قوانین مختلف در این زمینه بود.پژوهش حاضر تلاش خواهد کرد به این سوال پاسخ دهد که چرا رضاشاه به شکل گسترده در مسایل مربوط به زنان مداخله نمود و این مداخله گسترده چگونه موجب جدال میان موافقان و مخالفان تجدد در خصوص اصلاحات صورت گرفته توسط وی در حوزه زنان شد. فرضیه پژوهش حاضر این است که دولت رضاشاه با توجه به ماهیت مطلقه خود به شکل گسترده در حوزه زنان مداخله نموده و در عین حال این مداخله مورد حمایت فکری مدافعان تجدد قرار گرفته و مخالفت فکری مخالفان تجدد را در پی داشت. چارچوب نظری پژوهش حاضر نظریه دولت مطلقه است که می تواند مداخله گسترده دولت در حوزه های عمومی و خصوصی را توضیح دهد. روش مورد استفاده در پژوهش نیز روش تاریخی است. به این معنا که تلاش می شود با استفاده از منابع تاریخی درستی فرضیه مورد آزمون قرار گرفته و به سوال پژوهش پاسخ داده شود.کلیدواژگان: ایران، عصر رضاشاه، زنان، تجدد، روشنفکران، علما
-
صفحات 102-121اندیشمندان مسلمان و متفکران ایرانی پس از مواجهه با جهان غرب و به طور خاص با اندیشه های جدید اروپایی، موضوع دولت مبتنی بر فرایندهای عقلانی را مورد توجه قراردادند. اگرچه پیش ازآن نیز؛ نسبت میان عقلانیت و سیاست در سنت فکری یونانی و اسلامی گسترده بود، اما درعمل تلاش های متفکران و فیلسوفان مسلمان چندان به تحقق آن منجر نشد و در جهان اسلام به طور عام و درایران به طور خاص، تا مدت ها دولت نتوانست وجه عقلانی به خود بگیرد. این مهم درجریان جنبش مشروطه نمود بیشتری یافت. یکی از متفکران عصرمشروطه، میرزایوسف خان معروف به مستشارالدوله بود. وی در پی دولتی بودکه براساس عقلانیت و مشارکت عموم مردم باشد. موضوع اصلی اندیشه وی درخصوص نسبت دولت و عقلانیت؛ با «رساله یک کلمه» مورد بررسی قرارگرفت. وی به دنبال یافتن زمینه ها و دلایل توسعه نیافتگی و استبداد در ایران بود. این-مقاله با روش هرمنوتیک اسکینری درصدد پاسخ به این سیوال بود که اندیشه های مستشارالدوله چگونه و با تاکید برچه مفهومی در مسیر عقلانی شدن دولت، درفرایند تحولات اجتماعی ایران قرارگرفته است؟ دربررسی بعمل آمده مشخص شد که مستشارالدوله با نگارش کتاب «یک کلمه» و تاکید برمفهوم «قانون» به-این مهم دست یافته است.کلیدواژگان: مستشارالدوله، رساله یک کلمه، عقلانیت، دولت، قانون، هرمنوتیک اسکینری
-
صفحات 124-150نگاه غالب در تبیین انقلاب اسلامی، بررسی وقوع انقلاب از دیدگاه مخالفین حکومت پهلوی بوده است و کمتر دلایل وقوع انقلاب از دیدگاه افراد نزدیک به حاکمیت پهلوی مورد توجه پژوهشگران بوده است. هدف ما در این پژوهش بررسی سبک رهبری شاه در اداره کشور از دیدگاه کارگزاران حکومت پهلوی دوم است تا دریابیم این سبک رهبری چگونه منجر به سقوط سلطنت پهلوی دوم شد. بر این اساس سوال اصلی ما در این پژوهش این است که در یابیم سبک رهبری شاه از دیدگاه کارگزاران پهلوی دوم چگونه فروپاشی حکومت پهلوی و در نتیجه پیروزی انقلاب اسلامی را به دنبال داشته است؟یافته های پژوهش نشان می دهد از دیدگاه کارگزاران حکومت پهلوی عواملی چون ضعف شخصیت، استبداد، عدم توجه به نظرات کارشناسی، عدم پایبندی به قانون اساسی، وابستگی و از بین بردن نهادهای واسط بین حاکمیت و مردم در سبک رهبری محمدرضاشاه زمینه انقلاب اسلامی مردم و سقوط حکومت پهلوی را فراهم آورد. روش پژوهش در این مقاله کیفی از نوع تحلیل مضمون است.کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، کارگزاران، سبک رهبری، شاه
-
Pages 34-52
This article seeks to explain the most important factors of Britain's dual approach to the issue of Iran's nuclear program before and after the Islamic Revolution, using Springs' theory of crisis. It seems that Britain, due to the problems of political, economic and geographical structure, has long sought to maintain its life and superior position in the world, to dominate and seize the resources of rich countries in order to repair its domestic crisis and formulate a long-term colonial strategy. In the target countries, prevent the formation of popular and legitimate governments, their independence and the development of their indigenous economy. The findings of this article show that the disintegration and creation of island states, the exploitation of religion, the creation and abuse of socio-political divisions, and the creation of a crisis-ridden and weak society were among the major tools for dominating, maintaining, and developing British colonial goals. It has been analyzed using Springs theory of crisis and historical sociological method
Keywords: British Colonization, Nuclear Iran, Islamic Revolution of Iran, Shah's Regime, Crisis theory -
Pages 80-100One of the issues that came up after the arrival of new ideas in contemporary Iran was the "issue of women." Before the advent of modern thought, women were on the margins of intellectual discourse and thought-provoking debates, but since then, and especially since the constitutional era, the "women's issue" has become a central issue in the debate between defenders And opponents of modernity in Iran. The controversy between the opposition and the defenders of modernity over the issue of women in Iran reached its peak during the reign of Reza Shah. The reason for this was the extensive intervention of Reza Shah's government in matters related to women through the adoption of various laws in this field.The present study will try to answer the question why Reza Shah's government intervened extensively in matters related to women and how this widespread intervention caused controversy among the proponents and opponents of modernity regarding the reforms made by Reza Shah's government in the field of women. The theoretical framework of the present study is the theory of absolute government, which can explain the widespread government intervention in the public and private spheres. The method used in the research is also a historical method. In other words, an attempt is made to test the correctness of the hypothesis using various historical sources and to answer the research question.Keywords: Iran, Reza Shah Era, Women, modernity, Intellectuals, Scholars
-
Pages 102-121After confronting the Western world and especially with new European ideas, Iranian Muslim thinkers considered the issue of government based on rational processes. Although before that; The relationship between rationality and politics in the Greek and Islamic intellectual tradition was wide, but in practice the efforts of Muslim thinkers and philosophers did not lead to its realization, and in the world of Islam in general and in Iran in particular, the government failed for a long time be rational. This became even more apparent during the constitutional movement. One of the thinkers of the constitutional era was Mirza Yousef Khan known as Mostashar al-Dowleh. He sought a government based on rationality and public participation. The main theme of his thought is the relationship between government and rationality; it was examined with the "One Word Treatise". He sought to find the grounds and reasons for underdevelopment and tyranny in Iran. This article, which was written by Skinner's hermeneutic method, sought to answer the question of how and with what concept the ideas of Mostashar al-Dowleh, is it in the process of social changes in Iran? The study revealed that he, achieved this by writing the book "One Word" and emphasizing the concept of "law".Keywords: Mostashar al-Dowleh, One Word Treatise, rationality, Government, Law, Skinnerian hermeneutics
-
Pages 124-150The dominant view in explaining the Islamic Revolution has been to study the occurrence of the revolution from the perspective of opponents of the Pahlavi government and less reasons for the occurrence of the revolution from the perspective of people close to the Pahlavi regime have been considered by researchers. Our aim in this study is to examine the Shah's leadership style in governing the country from the perspective of the agents of the second Pahlavi government to find out how this leadership style led to the fall of the second Pahlavi dynasty. Accordingly, our main question in this study is to find out how the Shah's leadership style from the point of view of the second Pahlavi agents led to the collapse of the Pahlavi government and consequently the victory of the Islamic Revolution? Personality, tyranny, disregard for expert opinions, non-adherence to the constitution, dependence and elimination of intermediary institutions between the government and the people in the style of Mohammad Reza Shah's leadership paved the way for the Islamic Revolution and the fall of the Pahlavi government. The research method in this article is qualitative content analysis.Keywords: Islamic Revolution, Agents, leadership style, Shah
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.